Informatie

Het Nederlands onderwijssysteem

In Nederland is een kind vanaf zijn vijfde tot zijn zestiende levensjaar leerplichtig. Jongeren tussen 16 en 18 jaar die geen startkwalificatie hebben, hebben een kwalificatieplicht. Een startkwalificatie is (minimaal) een diploma havo, vwo of mbo (niveau 2 of hoger). In Nederland gaat een kind dus in ieder geval tot zijn zestiende naar school.

Hieronder lees je meer over de verschillende onderwijsvormen in Nederland en de manier van aanmelden.

Primair onderwijs
Een leerling volgt van zijn vierde tot en met zijn twaalfde levensjaar primair onderwijs op een basisschool. Zodra een kind vier jaar is gaat hij of zij naar groep 1. Vanaf vijf jaar is een kind leerplichtig. Groep 8 is het laatste leerjaar van het basisonderwijs. Daarna stroomt de leerling door naar het voortgezet onderwijs. Welk niveau is afhankelijk van het schooladvies.

Aanmelden voor een basisschool in Nederland
Vraag bij de school/scholen van je kind om een onderwijskundig rapport. In Nederland ben je vrij om zelf een school te kiezen. Je kunt scholen in Nederland vinden via https://scholenopdekaart.nl/.
Ouders regelen de inschrijving zelf. Hiervoor heeft uw kind een BSN-nummer nodig. Houd er wel rekening mee dat scholen wachtlijsten kunnen hebben, of een kind kan weigeren om bepaalde redenen. Scholen en leraren in Nederland kunnen onbekend zijn met het Nederlands onderwijs in het buitenland (NTC-onderwijs), en/of met meertaligheid. Onderaan deze pagina staat een handreiking voor Nederlandse scholen.

Voortgezet onderwijs
Het voortgezet onderwijs is ingedeeld in verschillende niveaus:

  • vwo (voortgezet wetenschappelijk onderwijs)

  • havo (hoger algemeen voortgezet onderwijs)

  • vmbo (voorbereidend middelbaar onderwijs)

Binnen het vmbo bestaat een eigen onderverdeling:

  • theoretische leerweg

  • gemengde leerweg

  • kaderberoepsgerichte leerweg

  • basisberoepsgerichte leerweg

De basisvorming in het voortgezet onderwijs vindt plaats in de onderbouw. In de bovenbouw kiest een leerling een sector of profiel en stelt een specifiek vakkenpakket samen.

Niveaubepaling vindt plaats richting het einde van de basisschool: daar wordt een schooladvies gegeven en daarin staat welk type middelbare school het best bij een leerling past. Het schooladvies wordt voor 1 maart gegeven, en kan omhoog worden bijgesteld naar aanleiding van een eindtoets. Vanaf 2023 – 2024 wordt het voorlopig schooladvies in januari gegeven. De leerlingen maken daarna nog een doorstroomtoets, waarna het definitieve schooladvies gegeven wordt. Zie: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/schooladvies-en-eindtoets-basisschool    

Het vwo neemt zes jaar in beslag en kent drie vormen (gymnasium, lyceum en atheneum). De onderbouw duurt drie jaar, daarna kiest een leerling in de bovenbouw een profiel (natuur en techniek, natuur en gezondheid, economie en maatschappij of cultuur en maatschappij). Een vwo-diploma biedt toegang tot de universiteit (wo-studie).

De havo duurt vijf jaar. De onderbouw beslaat drie jaar en in de bovenbouw kiest een leerling een profiel (zie vwo). Een leerling kan met een diploma opstromen naar het vwo of kiezen voor een hbo-opleiding.

Het vmbo beslaat vier jaar en bestaat uit vier leerwegen. Een leerweg in het vmbo geeft een bepaald niveau en een bepaald soort programma aan: van heel praktisch tot vooral theoretisch. Na twee jaar onderbouw, kiest de leerling in de bovenbouw voor een bepaalde sector (techniek, zorg en welzijn, economie of landbouw). Na het behalen van het eindexamen kan een leerling doorstromen naar de havo of kiezen voor een mbo-opleiding.

Tweetalig onderwijs
In Nederland zijn er basisscholen die hun leerlingen extra uren vreemdetaalonderwijs aanbieden (VVTO) en middelbare scholen die een (volledig) tweetalig onderwijsprogramma hebben (TTO).

(Afdelingen van) internationale scholen 
In Nederland bekostigt de overheid (afdelingen van) internationale scholen, die vallen onder de Dutch International Schools. Onder deze verzamelnaam vallen twee organisaties: de IGBO (Internationaal Georiënteerd Basisonderwijs) - DIPS in het Engels, en de IGVO (Internationaal Georiënteerd Voortgezet Onderwijs) - DISS in het Engels. Op de website van de Dutch International Schools staat dus zowel informatie over het basis- als het voortgezet internationaal onderwijs.

Aanmelden voor een middelbare school in Nederland
In Nederland ben je vrij om zelf een school te kiezen. Je kunt scholen in Nederland vinden via https://scholenopdekaart.nl/. Vraag de school/scholen van je kind om onderwijskundige rapporten. Inschaling in het Nederlands onderwijssysteem in deze leeftijd is vaak maatwerk, omdat curricula en eventuele examens in het buitenland op een andere manier zijn opgebouwd. De school zal op basis van deze informatie samen met jullie kijken wat er mogelijk is. Eventueel bestaat de mogelijkheid om in Nederland een onderwijskundig onderzoek te laten doen voor een instroomadvies.

Ouders melden hun kind uit groep 8 zelf aan voor een middelbare school, meestal halverwege maart. Hiervoor heeft je kind een BSN-nummer nodig. Vanaf 2023-2024 komt er een vaste aanmeldweek: de week voor 1 april. Scholen organiseren voorafgaand aan de aanmelding open dagen. Wanneer je verhuist dan kun je je kind het hele jaar door aanmelden. In sommige gemeenten bestaan er afspraken over verdeling van leerlingen door bijvoorbeeld loting. Het kan zijn dat scholen vol zijn.

Lees hier meer:

Beroeps- en hoger onderwijs
Het hoger onderwijs in Nederland bestaat uit het hoger beroepsonderwijs (hbo) en het wetenschappelijk onderwijs (wo) of universiteit. Hbo-studenten kunnen een voltijd hbo-opleiding van vier jaar afsluiten met de graad van bachelor. Wo-studenten kunnen deze graad na minimaal drie jaar behalen. Daarna kunnen deze wo-studenten in minimaal één jaar hun studie afsluiten met de graad van master.

Mbo
Het mbo biedt beroepsgerichte opleidingen voor alle sectoren. De meeste opleidingen duren vier jaar. Er is veel aandacht voor de praktijk en werkervaring.

Mbo-opleidingen worden gegeven op vier verschillende niveaus:

  • niveau 1: assistent beroepsbeoefenaar

  • niveau 2: medewerker / basisberoepsbeoefenaar

  • niveau 3: zelfstandig medewerker / zelfstandig beroepsbeoefenaar / vakopleiding

  • niveau 4: middenkaderfunctionaris / gespecialiseerd beroepsbeoefenaar (geeft toegang tot hbo)